અમેરિકા હોય કે યુરોપ…ઝુકશે નહીં, નવા યુગનું ભારત પોતે લખે છે તેની વિદેશ નીતિ

નવી દિલ્હીઃ ચાબહાર પોર્ટના સંચાલન માટે ઈરાન સાથે ભારતનો સોદો અમેરિકાને પસંદ આવ્યો નથી. પરંતુ ભારતે તેની બળતરા શાંત કરી. વિદેશ મંત્રી એસ જયશંકરે અમેરિકાને અરીસો બતાવ્યો કે જ્યારે તેનું પોતાનું હિત હોય ત્યારે તેને ચાબહાર પોર્ટ ડીલ ગમે છે. પણ જ્યારે કોઈનું કામ થઈ જાય ત્યારે ભાષા બદલાઈ જાય છે. અમેરિકા હોય કે યુરોપ તેમના દ્વારા ઉઠાવવામાં આવેલા દરેક પ્રશ્નનો ભારતનો યોગ્ય જવાબ એ છાપ આપે છે કે ભારત હવે ઝૂકશે નહીં.

અમેરિકાને વાંધો છે, ભારતને વાંધો નથી
વિદેશ મંત્રી એસ જયશંકરે કહ્યું કે ચાબહાર પોર્ટથી સમગ્ર પ્રદેશને ફાયદો થશે અને તેના વિશે કોઈએ સંકુચિત વિચાર ન રાખવો જોઈએ. અગાઉ અમેરિકાએ ચેતવણી આપી હતી કે ઈરાન સાથે વેપાર કરાર કરનાર કોઈપણ દેશ પર પ્રતિબંધોનું જોખમ છે. જયશંકરે મંગળવારે રાત્રે કોલકાતામાં એક કાર્યક્રમમાં કહ્યું કે ભૂતકાળમાં પણ અમેરિકાએ સ્વીકાર્યું છે કે ચાબહાર પોર્ટની વ્યાપક પ્રાસંગિકતા છે.

અમેરિકા પ્રતિબંધો લાદવાનું જોખમ નહીં લે: નિષ્ણાત
આંતરરાષ્ટ્રીય બાબતોના નિષ્ણાત બ્રહ્મા ચેલાનીનું કહેવું છે કે પ્રતિબંધો લાદવાની ધમકી અમેરિકાની જૂની નીતિ રહી છે. વર્તમાન પરિસ્થિતિમાં અમેરિકા ભારત પર પ્રતિબંધ લાદી શકે નહીં. તેણે ભૂતકાળમાં ઘણી વખત નિયંત્રણો લાદ્યા હતા પરંતુ તેનાથી તેને કોઈ ફાયદો થયો નથી. અમેરિકા માત્ર ધમકી આપી શકે છે. જ્યારે ભારતે પ્રથમ પરમાણુ પરીક્ષણ કર્યું ત્યારે તેણે 20 વર્ષ માટે પ્રતિબંધ લાદ્યો હતો. પરંતુ પરિણામ એ આવ્યું કે ભારત વધુ મજબૂત બન્યું.

અમેરિકા શા માટે ચિંતિત છે?
ભારત અને ઈરાન વચ્ચે વધી રહેલી નિકટતાથી અમેરિકા અત્યંત પરેશાન છે. જો આપણે પડદા પાછળની વાત કરીએ તો અમેરિકા ક્યારેય ઇચ્છતું નથી કે દુનિયાનો કોઈ પણ દેશ ઈરાન સાથે કોઈપણ પ્રકારના વેપારી સંબંધો રાખે. સાથે જ અમેરિકા પણ નથી ઈચ્છતું કે ભારતને ઈરાન સાથેની મિત્રતાનો કોઈ લાભ મળે.

ચાબહાર ભારત માટે કેમ મહત્વનું છે?
વિદેશી બાબતોના નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે અગાઉ ભારતે મધ્ય એશિયાના દેશો સાથે વેપાર કરવા માટે પાકિસ્તાનના માર્ગનો ઉપયોગ કરવો પડતો હતો. અફઘાનિસ્તાનમાં સામાન મોકલવા માટે પણ ભારતે પાકિસ્તાનના માર્ગનો ઉપયોગ કર્યો હતો. પરંતુ ચાબહારને લઈને ભારત અને ઈરાન વચ્ચે સમજૂતી થઈ હોવાથી હવે ભારતને અફઘાનિસ્તાન અને મધ્ય એશિયામાંથી વેપાર માટે નવો માર્ગ મળશે. અત્યાર સુધી આ દેશોમાં પહોંચવા માટે પાકિસ્તાનમાંથી પસાર થવું પડતું હતું. કૂટનીતિની દૃષ્ટિએ પણ આ બંદર ભારત માટે મહત્ત્વનું છે.

2 વર્ષથી વધુ સમયથી ચાલી રહેલા રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધને લઈને વિશ્વ બે છાવણીમાં વહેંચાઈ ગયું છે. કેટલાક યુક્રેનની સાથે તો કેટલાક રશિયા સાથે ઊભા રહેવા લાગ્યા. પરંતુ આ બધાની વચ્ચે દુનિયાના કોઈ પણ દેશની હિંમત ન હતી કે યુદ્ધથી વિનાશ સિવાય કંઈ જ મળતું નથી. પીએમ નરેન્દ્ર મોદીએ ખુલ્લેઆમ આ સ્ટેન્ડ રજૂ કર્યો હતો. વડાપ્રધાને રશિયાના રાષ્ટ્રપતિને આ વાત કહી.

જયશંકરે રશિયન તેલ પર યુરોપને અરીસો બતાવ્યો
વિદેશ મંત્રી એસ જયશંકરે કહ્યું હતું કે યુરોપે ભારત કરતાં 6 ગણું વધુ ક્રૂડ ઓઈલ રશિયા પાસેથી આયાત કર્યું છે. યુરોપે ધીમે ધીમે રશિયા પાસેથી તેનો ઊર્જા પુરવઠો ઘટાડ્યો છે. જ્યારે તમે તમારા લોકો પ્રત્યે આટલા સંવેદનશીલ છો જેમની માથાદીઠ આવક 60 હજાર યુરો છે. તો આપણા લોકોની માથાદીઠ આવક 2 હજાર યુએસ ડોલર પણ નથી. મને પણ ઊર્જાની જરૂર છે. હું તેલની મોટી કિંમતો ચૂકવવાની સ્થિતિમાં નથી.

ઈઝરાયેલ અને પેલેસ્ટાઈનના મુદ્દે ભારતે વલણ અપનાવ્યું
ઈઝરાયેલ અને પેલેસ્ટાઈન મુદ્દે ભારતે સમયાંતરે પોતાનું વલણ સ્પષ્ટ કર્યું છે. ઈઝરાયેલ અને ઈરાન વચ્ચેના વિવાદ પર વિદેશ મંત્રીએ કહ્યું હતું કે યુદ્ધ અને સૈન્ય તણાવથી ક્ષેત્રમાં કોઈ પણ પક્ષને કોઈ ફાયદો નથી. ચીનના મુદ્દે ભારતે પણ પોતાનું વલણ સ્પષ્ટ કર્યું છે.